Wszystkie sakramenty pochodzą od Chrystusa i są wyrazem Jego miłości ku ludziom. Eucharystia objawia jednak tę miłość w sposób najbardziej wydatny; zawiera w sobie najgodniejszy dar – samego Jezusa. Ona też stanowi szczególne źródło uświęcenia, daje bowiem najściślejszy kontakt z Jezusem w dialogu miłości z Nim. Jest szczytowym punktem inicjacji sakramentalnej, czyli pogłębiania zjednoczenia z Chrystusem w dialogu miłości, tego zjednoczenia, które zaczyna się w sakramencie chrztu, a pogłębia przez bierzmowanie.
W Eucharystii przychodzi Jezus do ludzi jako pokarm, pod postacią chleba i wina. Jego Ciało i Krew zawarte pod tymi postaciami wnoszą umocnienie i uświęcenie ducha, a jednocześnie zapowiedź i nadzieję zmartwychwstania ciała. Działanie Eucharystii jako pokarmu ukazują słowa samego Chrystusa w relacji św. Jana: „Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Jeżeli nie będziecie spożywali ciała Syna Człowieczego i nie będziecie pili krwi Jego, nie będziecie mieli życia w sobie. Kto spożywa moje ciało i pije moją krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym. Ciało moje jest prawdziwym pokarmem, a krew moja jest prawdziwym napojem. Kto spożywa moje ciało i krew moją pije, trwa we Mnie, a Ja w nim” (J 6, 53-56).
Znakiem sakramentalnym są postacie chleba i wina, nad którymi zostały wymówione przez kapłana odpowiednie słowa konsekracji. Otóż ten znak daje jedyną i nieporównywalną szansę spotkania z Chrystusem, a przez to również – możność otrzymania od Niego nadprzyrodzonego życia. Dzięki ścisłemu zjednoczeniu z Nim chrześcijanin przyjmujący Komunię przyjmuje w siebie żywe źródło Bożego życia i poddaje się działaniu Bożej miłości.
Stanowiąc bardzo ścisłe zjednoczenie z Chrystusem uwielbionym jest też Eucharystia środkiem i drogą pogłębionej łączności z Kościołem. Chrystus żyje bowiem i działa w swym Kościele. Kościół stanowi Mistyczne Ciało, którego Chrystus jest Głową. Temu Ciału udziela Chrystus przez Ducha Świętego bogactwa nadprzyrodzonego życia. Otóż zjednoczenie eucharystyczne z Chrystusem wnosi też żywą i bliską łączność z nadprzyrodzoną wspólnotą Ludu Bożego. Komunia ubogaca darem Bożym Wspólnotę. Sakrament Eucharystii jest źródłem uświęcenia całego Ludu Bożego.
W szczególny sposób trzeba podkreślić społeczny charakter omawianego sakramentu. Powstał on w czasie wieczerzy pożegnalnej spożywanej przez Chrystusa z uczniami i pozostał ucztą braterską chrześcijan. Jezus karmi w niej ciągle tych, którzy weń uwierzyli, swym Ciałem i Krwią, przypominając i uobecniając im swą mękę i zmartwychwstanie oraz dając im w ten sposób zadatek uczty niebieskiej. Ta uczta przy wspólnym stole z Jezusem jest zarówno znakiem, jak i umocnieniem braterskiej jedności wiernych w Kościołach lokalnych, a przez nie we wspólnocie Kościoła powszechnego. Od tej wspólnoty nie odcinają się ci, którzy przyjmują Komunię Eucharystyczną indywidualnie, nawet – jak w przypadku choroby – w domu. Właśnie Chrystus w Komunii, będący chlebem dusz, łączy ich ze wspólnotą.
Od najwcześniejszych czasów chrześcijaństwa Eucharystia była uważana za ważny, nawet istotny czynnik budowania Kościoła jako wspólnoty miłości. Ostatnia Wieczerza, na której Jezus ustanowił ten sakrament, w relacji św. Jana zaczyna się od stwierdzenia, że Jezus umiłował swych uczniów do końca (por. J 13, 1), a potem ukazuje, jak raz po raz zachęca ich do wzajemnej miłości. To tu właśnie padają słowa Jezusa o miłości wzajemnej jako nowym, Jezusowym przykazaniu (por. J 13, 34). Jak też rozumiał spożywanie Eucharystii – jako braterską ucztę miłości, w której Jezus karmi swych uczniów Ciałem i Krwią swoją – Kościół apostolski. To był znak wspólnoty i źródło umacniania jedności Kościoła. Stwierdza to św. Paweł: „Ponieważ jeden jest chleb, przeto my tworzymy jedno ciało. Wszyscy bowiem bierzemy z tego samego chleba” (1 Kor 10, 17).
(ks. St. Olejnik, Teologia moralna życia osobistego, s. 52-53)