TROCHĘ HISTORII
Kościół znajduje się w północnej pierzei Placu Teatralnego, po lewej stronie pałacu Jabłonowskich – niegdysiejszego ratusza miejskiego.
Najwcześniejsze lata
„Powstał z kaplicy*, wystawionej w r. 1722 dla ówczesnego kollegium Jezuitów. Po zniesieniu zakonu zamieniono ją na kościół parafialny**”.
(Przewodnik ilustrowany po Warszawie, Łodzi i okolicach fabrycznych, Warszawa 1897)
*pw. św. Krzyża i św. Franciszka Ksawerego (przyp. red.)
**parafii św. Andrzeja (przyp. red.)
W 1817 r. kościół został podarowany Pannom Kanoniczkom – „które właściwie nie są zgromadzeniem zakonnem, lecz stowarzyszeniem świeckiem religijnem, gdyż nie czynią ślubów zakonnych i za mąż wychodzić mogą” (Ilustrowany przewodnik po Warszawie wraz z treściwym opisem okolic miasta, Warszawa 1893) – w zamian za odebrany im Marywil, na miejscu którego kilka lat później rozpoczęto budowę Teatru Wielkiego. „Kanoniczki objąwszy kościół w swoje posiadanie, przerobiły go podług planu Piotra Aignera. W obecnym swym stanie, skromny lecz schludny ten kościółek przedstawia dość ciekawy zabytek swego czasu i nadaje charakter tej części miasta; front kościoła wzniesiony jest w stylu pierwszego cesarstwa. Nic osobliwego, ze względu dzieł sztuki i pamiątek, on nie przedstawia.” (Ilustrowany przewodnik…)
Okres powojenny
W czasie Powstania Warszawskiego kościół pełnił rolę powstańczej reduty i szpitala polowego. Po zniszczeniach wojennych został w latach 1946-48 odbudowany, następnie w 1953 r. całkowicie rozebrany wraz z przylegającymi do niego kamienicami.
W 1999 r. w ramach rekonstrukcji północnej pierzei placu Teatralnego została dokonana częściowa rekonstrukcja kościoła; kamień węgielny położono w 1998 r., a już 13 czerwca 1999 r. nowy kościół został poświęcony przez Jana Pawła II podczas jego wizyty w Warszawie. 25 września nastąpiła konsekracja kościoła przez kard. Józefa Glempa.
W trakcie prac rekonstrukcyjnych odbudowano fasadę wg projektu opracowanego w pracowni „Projekt”, nawiązującego do klasycznej fasady autorstwa Chrystiana Piotra Aignera z lat 1817-21. Sam kościół został jednak znacznie skrócony ze względu na stojący przy ul. Daniłowiczowskiej wieżowiec. W tym samym stylu odbudowane też zostały sąsiednie kamienice, nawiązuje też do niego architektura sklepienia i naw kościoła. Wystrój wnętrza opracowali inż. arch. Bartłomiej Biełyszew, inż. arch. Jacek Chyrosz i ówczesny rektor kościoła ks. Wiesław Niewęgłowski. W 2004 tympanon kościoła został wzbogacony o płaskorzeźbę, przedstawiającą wizerunek Ducha Świętego pod postacią gołębicy, autorstwa prof. Gustawa Zemły.
W marcu 2008 r. miał miejsce pożar, w wyniku którego zniszczeniu uległo wiele znajdujących się wewnątrz kościoła dzieł sztuki, m.in. ozdabiający dotąd główny ołtarz obraz Chrystusa w Ogrójcu pędzla Sebastiano del Piombo. Po rekonstrukcji wnętrze przybrało obecny kształt.
Od listopada 2003 r. w kościele znajdują się relikwie św. Andrzeja Apostoła, jednego z jego dwóch patronów.
(opr. drib)
Odwiedź
